طرز تهیه زغال چوب؛ خطرات و معایب تولید
فهرست عناوین
چوب به عنوان یکی از منابع تولید گرما در گذشته منبع بزرگی برای تامین سوخت به حساب می‌آمده است. اما، خوشبختانه با درک بیشتر محیط زیست و نیاز به وجود درختان به همراه پیشرفت تکنولوژی، روش‌های صنعتی با استفاده از ضایعات خشک جایگزین زغال چوب شدند. اما، استفاده از زغال چوب اگرچه روند کندتری را طی می‌کند. اما، همچنان ادامه دارد. بنابراین، بهتر است نگاهی به طرز تهیه زغال از مواد مختلف بیندازیم تا بهتر با نحوه و مراحل تولید آن آشنا شویم. اما، توصیه می‌شود به جای استفاده از زغال چوب، از محصولات دودکام زغال که از پوست پسته تهیه می‌شود استفاده کنید تا کم کم به منسوخ شدن زغال چوب کمک کنید. زغال تولید شده در این شرکت کیفیت بسیار بالایی دارد و برای تهیه زغال قلیان و کباب زدن یا پخت و پز و مانند آن بسیار مناسب است.
مطلب مرتبط: زغال چیست
تولید زغال از ضایعات چوب
با پیشرفت تکنولوژی و درک این مطلب که ضایعات چوب می‌تواند به تنهایی منبع بزرگی برای تولید زغال باشد، قطع درختان به منظور تهیه زغال بسیار کمتر شده است و طبیعتی سالم و پر اکسیژن را برای نسل‌های آینده نوید می‌دهد. اما، منظور از ضایعات چوب دقیقا چیست؟ ضایعات چوب شامل بقایای چوبی است که در کارخانه‌های مبل سازی موجود بوده یا شامل خس و خاشاک و شاخه‌های خشک شده درختان غیر مرکباتی جمع‌آوری شده در باغ‌ها است. نکته مهم در انتخاب ضایعات چوب برای تهیه زغال، دما و حرارت بالای این زغال است که برای پخت و پز بسیار عالی است.
مزایا و معایب تولید زغال از ضایعات چوب چیست؟
برتری ضایعات خشک و ضایعات چوبی نسبت به استفاده از چوب این است که درختی قطع نمی‌شود واین به معنی حفاظت از محیط زیست و زنده نگه داشتن درختان به عنوان یک سرمایه ملی است.
ضمنا اگر هدف بزرگتری در ذهن دارید و به فکر صادرات هستید، تولید زغال چوب گزینه مناسبی نیست؛ چرا که در سطح جهانی قدغن شده است و شما نمی‌توانید محصول تولید شده خود را صادر کنید. در عین حال، به لحاظ سلامتی، نیز زغال تهیه شده از چوب هنگام تهیه کباب باعث ایجاد سرطان می‌شود.
زغال یکبار در کوره تبدیل به زغال می‌شود؛ چربی ناشی از کباب که روی زغال چوب در حال سوختن می‌ریزد، باعث سوختن چربی کباب و ایجاد سرطان می‌شود. قطع درختان نیز قاچاق است و برخورد شدید قانونی با افراد خاطی خواهد شد.
چگونه از چوب زغال درست کنیم؟
طرز تهیه زغال چوب به دو روش مختلف انجام می‌شود که قبل از بررسی دو روش باید دو مورد زیر که ابتدایی‌ترین روش در تبدیل چوب به زغال است را بررسی کنید.
- در حالت اول که در جنگل‌های شمال اروپا بیشتر مرسوم است، معمولا حجمی از زغال را در فضای باز روی هم انباشته کرده و آن را آتش می‌زنند. آتش تولید شده گرمای خوبی دارد. اما، بهینه نیست؛ چرا که گازهای متصاعد شده از آن وارد هوا شده و هدر می‌رود. این گازها برای سوخت بهتر چوب و نحوه تبدیل چوب به زغال نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
- در حالت دوم، چوب‌هایی که جمع آوری کرده‌اند را به کوره‌های مخصوص تهیه زغال انتقال می‌دهند تا در کوره تبدیل به زغال شود و بتوانند از از آن برای چاق کردن قلیان، تهیه کباب و مانند آن استفاده کنند.
روش سنتی
در روش سنتی، طرز تهیه زغال به این صورت است که چوب‌ها را داخل کوره در بسته‌ای قرار می‌دهند و اجازه می‌دهند چوب‌ها کم کم با کمک حرارت به زغال تبدیل شود. سپس، زغال آماده شده را برای استفاده از درون کوره جمع آوری می‌کنند.
روش مکانیزه
روش تبدیل زغال به چوب به شکل مکانیزه نظم بهتری دارد. در این روش، خرده چوب‌ها را به کمک دستگاه خرد کن به قطعات کوچکی تقسیم می‌کنند. سپس، آن‌ها را به کمک نوار نقاله به کوره منتقل کرده و منتظر می‌مانند تا چوب به زغال تبدیل شود. بعد از اینکه زغال درست شد، آن را آسیاب کرده و وارد حوض شستشو می‌کنند. در نهایت، کمی صبر می‌کنند تا پودر زغال به دست آمده خشک شود. بعد به آن صمغ گیاهی اضافه می‌کنند تا با پودر زغال ترکیب شود و آن را درون دستگاه پرس قرار می‌دهند تا فشرده شود. بعد از فشرده سازی، محصول نهایی را در شکل‌های مختلف برش می‌زنند و برای فروش آماده می‌کنند.
مزایا و معایب طرز تهیه زغال چوب در روش مکانیزه و سنتی
روش تبدیل چوب به زغال به دو روش سنتی و مکانیزه انجام می‌شود که هر کدام مزایا و معایبی دارد. با توجه به میزان مزایا و معایبی که هر روش در نحوه تبدیل چوب به زغال دارد، می‌توان به نتیجه قطعی در انتخاب روش بهینه برای تهیه زغال دست پیدا کرد و همان روش را به عنوان روش مناسب برگزید.
از مزایای روش مکانیزه نسبت به روش سنتی در طرز تهیه زغال، کاهش درصد ضایعات است که تمامی آنچه که در کوره تبدیل به زغال می‌شود کاملا پودر شده، فشرده سازی می‌شود و در قالب‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود.
به علاوه در این روش، زمانی که زغال اولیه تهیه می‌شود، یک مرحله بازبینی وجود دارد تا چوب‌ها و ضایعاتی که نیمه سوخته یا بی‌کیفیت هستند از سایر چوب‌های تبدیل شده به زغال جدا شوند. مرحله جداسازی بر کیفیت زغال تولیدی اثر می‌گذارد و باعث می‌شود چوب‌های نیمه سوخته به مرحله آسیاب شدن نرسند که محصول بی‌کیفیت روانه بازار شود. مزیت دیگر روش مکانیزه تهیه زغال نسبت به روش سنتی این است که در مرحله سنتی صمغ همراه با چوب می‌سوزد و تبدیل به زغال می‌شود. اما، در مرحله مکانیزه، بعد از اینکه صمغ به مواد اضافه می‌شود، در مرحله‌ای با شستشوی صمغ، زغال تصفیه می‌شود.
انواع زغال چوب تولید شده از فرایندهای مختلف
طرز تهیه زغال به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود. اما، در هر صورت، دو مدل زغال داریم که یکی زغال سفید یا White Charcoal و دیگری زغال سیاه یا Black Charcoal است. هر کدام ویژگی و مزایایی دارند که باید توجه کنید که داشتن کدام یک بهتر است؟
زغال چوب سیاه
زغال سیاه یا Black Charcoal در دمایی بین 400 تا 700 درجه سانتی گراد با ترکیب شدن با مقدار کمی هوا کربونیزه می‌شود. به این شکل که ترکیبات آن بر اثر حرارت تبخیر می‌شود و 85 درصد تا 98 درصد کربن را تشکیل می‌دهد. زغال سیاه بافت نرمی دارد و به راحتی می‌سوزد و آتش گیری بالایی دارد. به همین دلیل از آن برای تهیه انواع زغال برای کباب، قلیان، سوزاندن محصولات صنعتی و مانند آن استفاده می‌کنند. زغال سیاه به زغال خانگی معروف است و تکنولوژی ساخت بسیار راحتی دارد.
زغال چوب سفید
زغال سفید یا White Charcoal یکی دیگر از انواع زغال است که رنگ آن سفید بوده و مراحل تولید پیچیده‌ای دارد. این زغال از طریق کربونیزه کردن چوب در دمایی پایین به دست نی‌آید. به همین جهت، تفاوت‌هایی با زغال سیاه دارد. طرز تهیه زغال چوب سفید به این شکل است که بعد از اینکه زغال در داخل کوره گداخته و قرمز می‌شود، با سرعت بسیار بالا زغال‌ها خارج شده و اپراتور روی آن‌ها را با پودری که از شن، خاک و خاکستر تهیه شده بپوشاند. به این شیوه رنگ زغال به رنگ سفید در می‌آید و به زغال سفید شناخته می‌شود. از زغال سفید بیشتر در صنعت و ساخت اجزای الکترونیکی، صنعت دارو و مانند آن استفاده می‌شود.
کاربردهای زغال چوبی
زغال یکی از مواد بسیار پرکاربرد از قدیم تا به حال بوده است. این روزها با توجه به پیشرفت دانش شیمی و مواد، راه‌های مختلفی برای تهیه زغال وجود دارد. اما، زغال چوب همچنان به روش‌های مختلفی تولید می‌شود. از کاربردهای زغال چوب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پخت و پز
- روشن کردن شومینه
- ساخت ماسک ضد گاز
- استفاده در آثار هنری
- داروهای پزشکی
- جذب سم از دستگاه گوارشی
بهترین چوب برای تهیه زغال چیست؟
هرچه کیفیت مواد استفاده شده در تهیه زغال بهتر باشد، کیفیت زغال تولیدی بیشتر می‌شود. بهترین چوب برای زغال، چوبی است که بتواند زغالی را تولید کند که دوام بالایی دارد و میزان آتش تولیدی آن بسیار زیاد باشد. البته، هدف شما از تهیه زغال نیز مهم است. اگر قرار است زغال قلیان یا زغال کباب تهیه کنید، نوع چوب انتخابی برای هر کدام متفاوت است. بهترین چوب برای زغال کباب چوبی است که از درختانی چون اکالیپتوس، مرکبات تهیه می‌شود و سخت است. بهترین چوب برای تهیه زغال قلیان نیز چوب نرم است که می‌توانید آن را از درختان برگ سوزنی تهیه کنید. در حالت کلی، چوبی که کیفیت بالایی داشته باشد و طی فرایند درستی تبدیل به زغال شود، زغالی با کیفیت و فاقد هرگونه ترک و شکستگی تولید می‌کند. در نتیجه، زغال تولیدی دود بد با بوی بدی تولید نمی‌کند، خوب می‌سوزد و جرقه تولید نمی‌کند.
روش‌های جدید تولید زغال
در کنار روش‌های سنتی تولید زغال از چوب، روش‌های نوین نیز وجود دارد که به جای چوب از مواد دیگری همچون ضایعات خشک مثل پوسته سخت گیاهان استفاده می‌کند. این روش‌ها به نجات محیط زیست کمک بسیاری می‌کند و مانع از قاچاق چوب و قطع درختان می‌شود. استفاده از جایگزین‌هایی مانند پوست پسته، پوست گردو و خس و خاشاک باعث می‌شود هم تولید زباله کاهش پیدا کند و هم از ضایعات به بهترین نحو استفاده شود. به علاوه، به ازای استفاده از هر کدام از این مواد، درختان کمتری قطع می‌شود و ین یعنی، امیدی برای نسل‌های آینده که بتوانند مثل ما از زیبایی جنگل استفاده کنند و طبیعت را همانطور که ما دیدیم ببینند و هوایی برای تنفس داشته باشند.
تولید زغال از ضایعات خشک
یکی از روش‌های نوین در تولید زغال، تولید زغال از ضایعات خشک است. استفاده بهینه از ضایعات خشک طبیعت را از هرگونه آلودگی بیشتر محفوظ نگه می‌دارد و به جای تولید زباله بیشتر، آن را به بهترین شکل به چیز مفید دیگری همچون زغال تبدیل می‌کند. ضایعات خشک شامل پوسته سخت گیاهان و خشکبار است که برای تهیه زغال نیازی به ماده دیگری نیست و تنها همین مواد به اندازه کافی می‌توانند مفید باشند و لازم نیست هیچ نوع چسبی را برای تولید زغال به آن اضافه کرد. به ویژه چسبی که خطرناک است و با سوختن زغال، می‌سوزد و مواد سمی تولید می‌کند. از دیگر ضایعاتی که با آن زغال تهیه می‌کنند، خاک اره است که در نوع خود طرز تهیه مخصوص به خود را دارد.
تولید زغال از پوست گردو
یکی دیگر از روش‌های نوین و دوستدار محیط زیست، تولید زغال با پوست گردو است که مانع از دفن زباله پوست گردو می‌شود و در عوض، استفاده بهینه از این ضایعه را افزایش می‌دهد. ویژگی تولید زغال از پوست گردو شامل آلودگی کمتر طبیعت، ممانعت از قطع درختان، تولید حرارت یکسان است. این محصول حاوی استروئید، آمینو، اسید فنل کربوکسیلیک و کومارین است که کیفیت زغال را افزایش می‌دهد. به علاوه پوست گردو به عنوان یک محصول بومی، هزینه تولید زغال را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود زغال تهیه شده از پوست گردو هزینه کمتری داشته باشد. زغال تهیه شده از پوست گردو کیفیت بالایی دارد و به هیچ وجه جرقه تولید نمی‌کند که باعث شود به شما صدمه وارد شود. برای تهیه این زغال از ترکیب پوست گردو، گرد زغال و خاک اره استفاده می‌کنند.
تولید زغال از خاک اره
ماده دیگری که برای تهیه زغال استفاده می‌شود، خاک اره است. زغال به عنوان ماده اساسی در تهیه کباب، قلیان، پخت و پز و محصولات صنعتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پیشرفت تکنولوژی و مراحل فراوری مواد اولیه، از مواد مختلفی برای تولید زغال استفاده می‌کنند که یکی از آن‌ها خاک اره است. برخی از شرکت‌ها برای تولید زغال از خاک اره سعی می‌کنند مواد دیگری همچون پوست گردو، خاک زغال، تفاله چغندر، سبوس برنج یا راش را با آن ترکیب کنند تا محصول نهایی تولید شود. اما، استفاده از زغال تولید شده از خاک اره معمولا به این دلیل که شامل چسب ام دی اف است و سوختن این چسب باعث ایجاد سرطان خواهد شد، توصیه نمی‌شود.
جدیدترین و بهترین روش تولید زغال
در برابر تمامی روش‌های تولید زغال، تولید زغال از پوست پسته یکی از نوین‌ترین روش‌ها در این زمینه است که به دلیل بومی بودن ماده اولیه آن محصولی مقرون‌به‌صرفه است. به علاوه کیفیت زغال تولید شده با پوست پسته بسیار با کیفیت و مرغوب است که هم سطح بهترین نوع زغال حبه ای یعنی زغال نارگیل است. اما، چون زغال نارگیل بومی ایران نیست، واردات آن بسیار گران است و مقرون به صرفه نیست. به همین جهت، شرکت دودکام زغال به عنوان یکی از بهترین شرکت‌ها در تولید زغال سعی کرده با استفاده از پوست پسته و مواد جانبی دیگر زغالی را تولید کند که سازگاری بیشتری با محیط زیست داشته باشد و هوا را آلوده نکند.
از این زغال برای تهیه زغال مخصوص کباب و زغال مخصوص قلیان استفاده می‌شود. نکته قابل توجه این است که مراحل تهیه زغال از پوست پسته برای تهیه زغال حبه ای، ابتدا برکت زغال تولید می‌شود و بعد از تغییراتی روی آن تهیه زغال به مرحله نهایی خود می‌رسد. برای درک اینکه بریکت زغال چیست، قبلا مقاله‌ای منتشر شده است که برای آشنایی بیشتر با آن می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید تا اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنید.
مزایای زغال حبه ای دودکام نسبت به زغال چوب
دودکام زغال به عنوان شرکتی پیشرو در تهیه زغال از پوست پسته سعی می‌کند زغال حبه ای با کیفیتی را تولید کند که به اقتصاد داخلی کمک می‌کند و مانع از دفن زباله ناشی از مصرف پسته می‌شود.
ضایعات تولید شده از پسته مانند پوست سخت پسته به جای دفن شدن تبدیل به زغالی با کیفیت می‌شوند که با خاک زغال ترکیب شده و محصولی بی‌نظیر را تولید می‌کند. زغال فشرده تولید شده از پوست پسته کیفیت بسیار بالایی دارد و در مراحل تولید به خوبی آسیاب شده و در مرحله فشرده سازی خوب به هم می‌چسبد و در تهیه آن نیازی به استفاده از هیچ نوع چسبی نیست؛ چرا که پسته به اندازه کافی چرب است و مواد آن به واسطه همین ویژگی به هم می‌چسبند.
در نتیجه، محصول نهایی فاقد ترک است و هنگام سوختن دودی تولید نمی‌کند. به علاوه، زغال تهیه شده در دودکام زغال بو و جرقه تولید نمی‌کند و خاکستر به جای نمی‌گذارد که از محاسن آن نسبت به زغال چوب است. برای آشنایی بیشتر با این موضوع که زغال فشرده چیست، باید به مقاله‌ای با این محتوا که قبلا راجع به آن به طور مفصل صحبت کردیم مراجعه کنید.
جمع بندی مطالب
زغال ماده‌ای ضروری در تهیه کباب و چاق کردن قلیان است. به ویژه این روزها که قلیان به عنوان یکی از تفریحات محافل قلمداد می‌شود و تهیه بهترین و با کیفیت‌ترین زغال اهمیت ویژه‌ای دارد.
اما، نکته قابل توجه این است که زغال تهیه شده از ضایعات خشک کمک بزرگی به طبیعت و محیط زیست می‌کند. اما، همچنان از زغال چوب استفاده می‌شود که باعث قطع شدن درختان شده و در واقع امید به آینده را برای فرزندانمان از بین می‌برد.
طرز تهیه زغال به روش سنتی و مکانیکی انجام می‌شود که هر کدام به شکلی خاص می‌تواند زغالی را به وجود بیاورد که کاربردهای متفاوتی داشته باشد. بهتر است برای تهیه زغال به شرکت دودکام زغال مراجعه کنید تا محصولات باکیفیت و دوستدار طبیعت آن‌ها را خریداری کنید. به این طریق می‌توان آینده خوبی را برای زمین تصور کرد.
سؤالات متداول
چگونه چوب را به زغال تبدیل کنیم؟
برای تبدیل چوب به زغال باید آن را به دو روش سنتی یا مکانیزه انجام دهید. روش مکانیزه در طرز تهیه زغال از چوب روش بهتری است و باید از کوره در تهیه زغال در هر دو روش استفاده کنید که مراحل آن‌ها با هم متفاوت است.
چوب در چه دمایی تبدیل به زغال می‌شود؟
معمولا تبدیل چوب به زغال در دمایی بین 400 تا 500 درجه سانتی گراد اتفاق می‌افتد.