اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که برای مصارف مختلف مانند آشپزی ‏کردن، استعمال قلیان، روشن کردن شومینه و ... با زغال سروکار دارید، حتما نام بریکت ‏زغال (‏Charcoal Briquette‏) را شنیده‌اید. همانطور که می‌دانید زغال‌های سنتی از ‏بریدن تنه و شاخه درختان ساخته می‌شوند؛ اما امروزه یک نوع زغال فشرده جدید طی ‏فرآیندی تولید می‌گردد که جایگزینی مناسب برای زغال‌های معمولی است. با این مقاله ‏تخصصی از دودکام زغال همراه باشید تا بیشتر با بریکت زغالی آشنا شوید.‏

بریکت زغال چیست؟

بریکت زغال در واقع مرحله‌ای از ساخت زغال فشرده است که جایگزینی برای زغال سنتی ‏محسوب می‌شود. بریکت حاصل فشرده سازی مواد مختلف بیومس مثل بقایای مواد ‏کشاورزی، خرده چوب، خاک ارده یا گرد و غبار زغال سنگ است که در فرایندهای مختلف ‏مثل گرمایش، پخت و پز و صنایع به عنوان منبع انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ‏بریکتی که از زغال سنگ تهیه شده به بریکت زغال معروف است که در این مطلب قصد ‏داریم معرفی کنیم.‏

مطلب مرتبط: زغال چیست

فرق بین بریکت و زغال فشرده چیست؟

بریکت یک نوع زغال خام محسوب می‌شود که به عنوان سوخت مورد استفاده قرار ‏می‌گیرد. از بریکت زغال برای پخت و پز یا استعمال قلیان نمی‌توان استفاده کرد. اما ‏زمانی که بریکت زغال سنگ در کوره حرارت می‌بیند و طی فرآیندی از زغال خام به زغال ‏فشرده تبدیل می‌شود، می‌تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد.‏
برای آنکه بهتر متوجه شویم زغال بریکت چیست، می‌توان از مثال چوب و زغال استفاده ‏کرد. چوب برای روشن کردن آتش استفاده می‌شود و نمی‌توان از آن مستقیما برای قلیان ‏کشیدن بهره گرفت. چوب باید حرارت ببیند و بسوزد تا تبدیل به زغال شود تا بتوان آن را ‏برای کباب کردن غذا یا استعمال قلیان به کار گرفت.‏

مواد مورد نیاز برای تولید بریکت زغال

همانطور که گفته شد بریکت زغال صنعتی یک زغال خام و مرحله‌ای قبل از پخت و ‏تبدیل شدن به زغال فشرده است. زغال بریکتی از مواد اولیه مختلفی ساخته می‌شود که ‏عبارتند از:‏

خاک اره

اصلی‌ترین ماده اولیه برای تولید بریکت زغال، خاک اره است. این ماده را می‌توان از ‏ضایعات کارگاه‌های چوب بری، تولید مبلمان و ... بدست آورد.‏

پوست گردو

از دیگر مواد اولیه تولید زغال بریکت می‌توان پوست گردو را نام برد. چربی موجود در ‏پوست گردو یکی از دلایل اصلی ماندگاری بالای بریکت زغال سنگ محسوب می‌شود. ‏علاوه بر این پوست گردو موجب می‌شود زغال فشرده تولید شده نسبت به دیگر زغال ‏ها، راحت تر و بهتر بسوزد.‏

خاک زغال

برای تولید زغال بریکت در کنار خاک اره و پوست گردو، از ماده دیگری به نام خاک زغال ‏نیز استفاده می‌شود. در تولید زغال چینی، خاک زغال بریکت یا همان خاک کربن نسبت ‏کمتری به دو ماده اولیه دیگر دارد. این ماده باعث می‌شود روزنه‌ها و ترک‌ها در بریکت پر ‏شوند و کیفیت زغال بالاتر برود.‏

ترکیبات بریکت زغال

بریکت زغال اساسا از دو جزء اصلی تشکیل شده که شامل زغال برای تولید حرارت و گرما ‏و مواد افزودنی جزئی هستند. زغال محصول سوختن ناقص چوب یا مواد خام چوبی یا ‏پیرولیز تحت شرایط ایزولاسیون هواست. بخش اصلی ترکیبات بریکت زغال، کربن است ‏که به عنوان سوخت استفاده می‌شود و ترکیبات جانبی هم شامل شتاب دهنده‌ها، ‏خاکستر سفید و اتصال دهنده یا چسب بریکت هستند. اجزا و ترکیبات بریکت زغال ‏عبارتند از:‏

زغال (Charcoal)

حدود 70% کل بریکت زغال را زغال تشکیل می‌دهد که با سوختن آن گرما تولید می‌شود. ‏مواد خامی که از آن زغال تهیه می‌شود معمولا شامل چوب‌های مختلف نظیر راش، ‏توس، افرا سخت، اسپند و بلوط هستند. فرآوری زغال عمدتا با کوره است که به زغال ‏تولید شده در آن زغال چوب سیاه گفته می‌شود که خیلی راحت شعله‌ور می‌شود ولی ‏مدت زمان سوختن کوتاهی دارد و دود زیادی تولید می‌کند. اما زغال چوب سفید قابلیت ‏اکسید شدن داشته و بعد از کربونیزه شدن تولید خاکستر سفید می‌کند و سپس از کوره ‏جدا شده و با شن و ماسه خیس، خنک می‌شود.‏

شتاب دهنده ها (Accelerants)

تا زمانی که شتاب دهنده در ترکیبات بریکت زغال وجود نداشته باشد واکنش کامل ‏سوخت آن با اکسیژن انجام نخواهد شد. یکی از این ترکیبات، نیترات است که معمولا ‏به علت افزایش شدید قیمت بریکت زغال استفاده نمی‌شود. به همین دلیل عموما از ‏خاک اره به میزان 10 تا 20% استفاده می‌کنند که سرعت سوختن را بالا ببرد.‏

خاکستر سفید (White Ash)

خاکستر سفید هم به میزان 2 تا 3% در ترکیبات بریکت زغال به کار می‌رود. وجود ‏خاکستر سفید برای سوختن مؤثر و مفید بریکت زغال بسیار مهم است. هر چقدر زغال ‏موقع سوختن سفیدتر شود، میزان سوختن زغال بریکتی هم بیشتر است چون خاکستر ‏سفید نمی‌سوزد و زمان سوختن را بیشتر می‌کند.‏

چسب بریکت (Briquette Binder)

بخاطر اینکه بریکت زغال خاصیت پلاستیسیته ندارد از چسب بریکت در فرایند تولید ‏استفاده می‌کنند که معمولا به میزان 5 تا 7% وزنی است. بهترین نوع چسب، چسب ‏نشاسته است که بعد از اینکه حالت ژلاتینی پیدا می‌کند، چسب ضخیمی تشکیل ‏می‌دهد که پودر بریکت زغال را به خوبی به هم می‌چسباند. صمغ عربی یا صمغ اقاقیا ‏هم گزینه خوبی است اما از لحاظ هزینه‌ای خمیر کاغذ باطله بهتر است.‏

نحوه تولید بریکت زغال چگونه است؟

برای تولید بریکت زغال چینی مواد اولیه باید با یکدیگر ترکیب شوند. سپس این ترکیب ‏در قالب‌های مخصوصی قرار گرفته و درون کوره حرارت لازم را می‌بیند. گرمای کوره ‏رطوبت اضافی زغال بریکتی را گرفته و به اصطلاح پخته شده و به زغال فشرده تبدیل ‏می‌گردد. برای ترکیب مواد اولیه جهت ساخت بریکت زغال نیاز به دستگاه‌های مختلف و ‏طی شدن مراحلی است که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.‏

دستگاه های مورد نیاز برای بریکت زغال سنگ چیست؟

مانند هر محصول صنعتی دیگری، بریکت زغال نیز توسط یکسری از دستگاه‌های ‏مخصوص ساخته می‌شود. هرکدام از این دستگاه‌ها کاربرد خاص خود را داشته و در ‏مرحله‌ای از فرآیند تولید این زغال مورد استفاده قرار می‌گیرند.‏

خشک کن دوار

یکی از مهمترین نکات جهت تولید بریکت زغال باکیفیت، از بین بردن رطوبت آن است. ‏بدین منظور برای خشک کردن زغال از دستگاهی به نام خشک کن دوار استفاده می ‏شود که 15 تا 20 درصد از فرآیند تولید زغال فشرده را به خود اختصاص می دهد.‏

سنگ شکن چکشی

سنگ شکن چکشی یا سنگ شکن زغال سنگ برای یکدست کردن مواد اولیه از نظر ‏اندازه به کار می رود. دستگاه بریکت زغال سنگ با سایش غلتک‌های خود روی مواد ‏اولیه، آنها را به اندازه استاندارد کمتر از 3 میلی متر در می‌آورد. با استفاده از این دستگاه ‏مواد اولیه به خوبی به خورد یکدیگر می‌روند و مخلوط می‌شوند.‏

تغذیه کننده اتصال دهنده‌ها

برای اتصال مواد اولیه به یکدیگر از مواد دیگری مانند چسب‌ها یا نشاسته استفاده ‏می‌کنند. دستگاه تغذیه کننده اتصال دهنده‌ها این مواد چسبان را با تنظیم سرعت ‏مناسب به ترکیب مواد اولیه تزریق می‌کند و باعث به هم چسبیدن آنها می‌شود.‏

میکسر

برای مخلوط کردن بهتر همه مواد اعم از خاک اره، پوست گردو، خاک زغال، آب، اتصال ‏دهنده‌ها و غیره از میکسر استفاده می‌شود. دو نوع دستگاه میکسر در کارخانه‌های ‏تولید زغال بریکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع اول خودکار بوده و قابل تنظیم است. ‏نوع دوم باید با کمک اپراتور عملیات مخلوط کردن را انجام دهد.‏

دستگاه پرس زغال بریکت

یکی دیگر از دستگاه‌های تولید زغال بریکت، دستگاه پرس است. با استفاده از این ‏دستگاه مواد اولیه ترکیب شده به خوبی فشرده می‌شوند تا در قالب‌های مخصوص قرار ‏بگیرند.‏

دستگاه خشک کن

خشک کن‌های مختلفی برای تولید زغال بریکت چینی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از ‏مهم‌ترین آنها می‌توان به خشک کن صفحه زنجیری، عمودی، کمربند مش، برج و ... ‏اشاره کرد.‏

دستگاه خرد کن

با استفاده از این دستگاه پوست گردو خرد و آسیاب می‌شود تا به شکل پودری تبدیل ‏شود.‏

دستگاه های مورد نیاز برای تولید زغال بریکت

مراحل تولید بریکت زغال

برای تولید زغال بریکت باید مراحل مختلفی طی شود. فرآیند تولید این نوع زغال به شرح ‏زیر است:‏

مرحله اول: کربونیزاسیون (Carbonization)

در مرحله اول، مواد خام داخل کوره مخصوص که کوره دوار نام دارد مواد اولیه خام را ‏می‌سوزانند که معمولا یک هفته با دمای ثابت بین 450 تا 510 درجه سانتیگراد است. ‏بعد از اتمام سوختن، دریچه هوا را ببندید و اجازه دهید در طی یک تا دو ساعت، بو و ‏دود خارج شوند. بعد از طی دو هفته خنک سازی، مواد داخل کوره را خارج کنید.‏

مرحله دوم: خرد کردن (Crushing)

در این مرحله مواد اولیه به میزان مناسب خرد می‌شوند. بیشترین تمرکز در این مرحله ‏به خرد کردن پوست گردو و متناسب شدن اندازه آن با خاک اره و خاک زغال اختصاص ‏دارد. اگر خاک اره نیز از اندازه درشتی برخوردار باشد در این مرحله این ماده اولیه نیز خرد ‏و آسیاب می‌شود. معمولا اندازه کمتر از 5 میلیمتر کیفیت بالایی خواهد داشت.‏

مرحله سوم: خشک کردن (Drying)

در گام بعدی خاک اره در خشک کن قرار می‌گیرد تا رطوبت زدایی انجام شود و میزان ‏رطوبت داخلی بریکت زغال به 15% برسد. این مرحله به این دلیل است که رطوبت بالاتر ‏از حد مجاز سبب افزایش بیش از حد دما و افزایش حجم شدید و ناگهانی خواهد شد ‏که خطر انفجار به همراه دارد. اگر درصد رطوبت خیلی کم باشد احتمالا پوسیدگی بریکت ‏زغال خیلی کم خواهد شد.‏

مرحله چهارم: بریکت سازی (Briquetting)

بریکت سازی مرحله بسیار مهم در قالب گیری زغال است. بعد از ورود مواد خام اولیه ‏درون دستگاه پرس، سه مدل نیرو به آن وارد می شود که یکی از آنها نیرو محرکه ‏دستگاه ساخت بریکت است، نیروی دوم، نیروی فرسایشی و نیروی سوم، نیروی ‏مرکزگرای دیواره است. بخاطر رطوبت، مواد چسبنده، دمای حدود 40 درجه و فشار غلتک ‏های دستگاه بریکت سازی، فرم بریکت های زغال تغییر نمی‌کنند.‏

مرحله پنجم: خشک کردن (Drying)

در مرحله پنجم، برای بار دوم زغال های بریکت وارد دستگاه خشک کن می‌شوند و به ‏مدت 4 ساعت با دمای 135 درجه حرارت می‌بینند تا این بار میزان رطوبت داخلی آنها به ‏حدود 5% برسد.‏ بعد از این مرحله باید فورا بریکت های زغال را درون کیسه بریزید و در سیلو نگهداری ‏کنید. معمولا با این روش سرعت تولید زغال بریکت به میزان 1 تا 9 تن در ساعت خواهد ‏بود.‏

چه عواملی روی بریکت زغال اثر می‌گذارد؟

فاکتورهای مختلفی روی کیفیت زغال بریکت اثرگذار هستند که از مهم‌ترین آنها می‌توان ‏موارد زیر را نام برد:‏

کیفیت مواد اولیه

هرچقدر مواد اولیه از کیفیت بالاتری برخوردار باشند، بریکت‌های با کیفیت‌تری تولید ‏می‌شود. مرغوب بودن مواد اولیه تأثیر زیادی در ساخت زغال خام بریکت درجه یک دارد.‏

کیفیت دستگاه‌ها

کیفیت و کارایی دستگاه‌های مورد استفاده، عامل دیگری است که بر کیفیت بریکت ‏زغال تأثیر می گذارد. اگر دستگاه‌ها عملکرد درستی داشته باشند، فرآیند تولید به خوبی ‏صورت گرفته و محصولی با کیفیت بدست می‌آید.‏

نحوه تولید

اجرای درست مراحل تولید از دیگر فاکتورهای تأثیرگذار بر زغال بریکتی محسوب می‌شود. ‏فرمول ساخت زغال فشرده و فرآیند ساخت آن باید مطابق با استانداردهای تعیین شده ‏باشد.‏

افزودنی ها

اگر افزودنی‌ها کیفیت لازم را نداشته باشند، زغال بریکت تولید شده نیز بی‌کیفیت ‏خواهد شد. برخی از تولیدکنندگان برای کم کردن هزینه‌ها و افزایش سود از افزودنی‌های ‏غیر مجاز مانند چسب‌های بی‌کیفیت و ... استفاده می‌کنند که این امر کیفیت محصول ‏را تحت تأثیر قرار می‌دهد.‏

نشانه های‌بریکت زغال بی کیفیت چیست؟

اگر بریکت زغال صنعتی دارای نشانه‌های زیر باشد یعنی کیفیت پایینی دارد:‏

بودن
‏داشتن ترک
سفتی بیش از حد
داشتن قوس و کجی
شکننده و ترد بودن بیش از حد

مزایای بریکت زغال چیست؟

چرا بریکت زغال در صنعت برای تولید زغال‌های مختلف استفاده می‌شود؟ دلیل آن را در ‏ادامه توضیح داده‌ایم:‏

قدرت احتراق بالا به حدی که حداقل 80% حجم آن اشتعال پذیر است
زمان سوختن طولانی تری دارد و این سوختن به شکل یونیفرم و یکپارچه در همه ‏بخش‌های آن است
بدون دود بوده و مزه را تغییر نمی‌دهد
وزن سبکی دارد معمولا یک پنجم تا یک سوم
نسبت به زغال سنگ کلوخ (‏lump charcoal‏) ارزانتر است
حمل و نقل و بسته بندی ساده‌ای دارد
میزان تولید خاکستر بین 20 تا 40% کمتر است و راندمان تولید حرارت تا 40% ‏بیشتر است
قابل بازیافت هستند بنابراین هر بار نیاز به بازتولید ندارند
نیاز به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهند که دقیقا همراستا با اهداف تولید ‏زغال حبه ای توسط شرکت زغال دودکام است

علاوه بر موارد گفته شده اگر بخواهیم به عنوان مزیت بریکت زغال نسبت به زغال چوب صحبت کنیم باید بگوییم که بریکت زغال در مقایسه با زغال چوب مزایای بسیاری دارد. با استفاده از ضایعات چوب و خاک اره که توسط دستگاه‌های برش چوب انجام می‌شود، می‌توان این ماده را به بریکت قابل استفاده در تهیه زغال تبدیل کرد و به این شیوه از محیط زیست محافظت کرد. درحالی‌که، زغال چوب از برش چوب به قصد تهیه زغال به دست می‌آید و به طبیعت صدمه می‌زند.

کاربردهای بریکت زغال

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که کاربردهای بریکت زغال سنگ چیست؟ ‏برخی افراد تصور می‌کنند زغال بریکتی به تنهایی کاربردی ندارد و برای استفاده از آن باید ‏حتما حرارت دیده و پخته شود و به زغال فشرده تبدیل گردد. اما باید بدانید که زغال خام ‏بریکت کاربردهای متنوعی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‏

استفاده به عنوان هیزم یا همان سوخت برای روشن کردن شومینه، آتش در کوره ‏ها و ... به خصوص در کشورهای سردسیر
ابزاری برای طراحی و نقاشی
سیستم‌های گازساز یا ‏Gasifier
صنایع تولید سرامیک برای تأمین انرژی و برق
صنایع تولید مواد نسوز برای تولید گرما
کارخانجات استخراج حلال به عنوان منبع انرژی مقرون به صرفه
صنایع شیمیایی برای تولید انرژی قابل اطمینان و تجدیدپذیر
واحدهای رنگرزی برای تولید انرژی مورد نیاز
کارخانجات تولید شیر و فرآورده‌های لبنی برای تولید گرما
صنایع فرآوری مواد غذایی برای تأمین انرژی مورد نیاز برای کارکرد دستگاه و ‏تجهیزات
کارخانجان نساجی برای تولید برق و گرما
تأمین انرژی برای آسیاب ریسندگی در صنایع تولید پارچه و منسوجات
صنایع تولید لمینت به منظور تأمین گرمای فرایندهایی که به حرارت بالا نیاز دارند
صنایع تولید چرم برای تولید گرما و حرارت بالا
واحدهای ساخت آجر به عنوان منبع سوختی پایدار
صنایع تولید محصولات پلاستیکی برای تأمین گرما و شکل دهی
نیروگاه ها به عنوان سوخت مکمل
صنایع غذایی جهت استفاده در فازهای مختلف آماده سازی و تولید

خرید عمده زغال کبابی و قلیانی

همانطور که گفتیم بریکت زغال قابل استفاده به شکل زغال کبابی و زغال قلیانی نیست ‏و باید مراحل تولید را پشت سر بگذارد. ما در دودکام زغال با کمک بهترین مواد اولیه ‏قادر به تولید زغال حبه‌ای معروف به زغال قلیانی و کبابی هستیم. در صورتی که صاحب ‏کسب و کاری مثل سفره خانه سنتی، کافه و رستوران و مشابه آن هستید و یا به هر ‏دلیلی نياز به خرید عمده زغال قلیان یا خرید عمده زغال کبابی دارید روی کیفیت بالا و ‏قیمت مناسب محصولات ما همراه با گارانتی مرجوعی حساب ویژه باز کنید.‏

جمع بندی

در دنیای امروز که قطع نکردن درختان برای تولید زغال سنتی و حفظ محیط زیست ‏اهمیت زیادی دارد، زغال بریکت بهترین جایگزین محسوب می‌شود. در این مقاله سعی ‏کردیم به این سوال که بریکت زغال سنگ چیست به صورت جامع و کامل پاسخ دهیم. ‏امیدواریم مطالب ارائه شده مفید واقع شوند و به خوبی با زغال بریکتی، ویژگی‌های آن، ‏نحوه تولید و کاربردهای آن آشنا شده باشید.‏

با این حال باید به این نکته دقت داشته باشید که در حال حاضر زغال حبه ای برای مصارف قلیانی و پخت و پز که از پوست پسته تولید می‌گردد و ما را نسبت به واردات نوع نارگیلی آن بی نیاز کرده بهترین راهکار اقتصادی است که ما در دودکام زغال به شکل عمده تولید می‌کنیم. این محصول هم کاملا سازگار با محیط زیست بوده و مزایای گسترده‌ای دارد.

سوالات متداول

زغال بریکت چیست؟

زغال بریکت در واقع زغال خام است که طی فرآیند مخصوصی تولید شده و پس از ‏حرارت دیدن در کوره به زغال فشرده تبدیل می‌گردد.‏

بریکت زغال چطور تولید می‌شود؟

برای تولید بریکت زغال مواد اولیه مختلفی اعم از خاک اره، پوست گردو، خاک زغال و ‏افزودنی‌ها با یکدیگر ترکیب می‌شوند. سپس این ترکیب توسط دستگاه‌های مخصوص ‏فشرده شده و به صورت قالب‌های زغال خام در می‌آیند.

نام و نام خانوادگی

ایمیل

پیام

کد امنیتی